Sosyal Yaşam
Elde edilen bilgiler Kıbrıscık'da Oğuz Türk'lerinin (Türkmen'lerin) varlığının cok eskilere uzandığını göstermektedir. Bugün bu Oğuz boylarının isimleri, coğrafi yer adları ve gelenekleri Kıbrıscık ilçesi ve köylerinde yaşamaktadır. “Türkmen Yurdu Sırtı", “Karadoğan”, “Kayı”, “At Çayırı", “Herk Tepesi”, “Peçenek”, “Kınık Tepesi”, “Yuva Sırtı”, “Yuva Yaylası”, “Yuva Deresi”, “Kızık” gibi, gerek halkın dilinde yerleşmiş isimler, gerekse Kıbrıscık eski ve yeni haritalarındaki yer isimleri Türkmenlerle ilgilidir. İlgi çekici diğer bir özellik ise, Kıbrıscık ve köylerinde yer ismi olarak çok dar alanlar için yüzlerce isim kullanılmasıdır. Bu yer isimleri de Türkmenlerle ilgilidir.
Kıbrıscık köylerinin bir başka yerleşim özelliği de Aşağı Divan ve Yukarı Divan'dır. Di-van, Türk geleneklerinde yönetim, birlik ve düzenin davul, zurna, kös ve tuğlarla oluşturulduğu bir merkezdir. Aşağı Divan'da bulunan Alanhimmetler, Kuzca, Balı, Borucak, Dokumacılar, Geriş, Taşlık, Kızık- Sarıkaya köyleri merkez ilçenin aşağısında yer almaktadır. Yukarı Divan'da adından anlaşılacağı gibi Kıbrıscık'ın yukarısındaki köyleri ifade etmektedir. Bölücekkaya, Kızılcaoren, Karacaören, Deveören, Alemdar, Yazıca ve Köseler köylerinin bulunduğu alan da Yukarı Divan adıyla bilinmektedir. Karaköy, Kılkara, Çökeler, Belen köylerinin bulunduğu alana ise Aşağısal adı verilmektedir.
Buradan da anlaşılacağı üzere Anadolu'daki ilk Türkmen yerleşmesi ile birlikte ilçeye de Türkmen yerleşimi başlamış ve ilçenin sosyal yaşamı, gelenek ve görenekleri ile kültür hayatı da Türkmen kültürü etrafında şekillenmiştir.
Kıbrıscık'da sosyal yaşamı şekillendi-ren diğer bir husus da hayvancılık uğraşıdır. Kıbrıscık Osmanlı Devleti döneminde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Bolu'da kü-çükbaş hayvancılığın yoğun olarak yapıldı-ğı bir bölgedir. Hayvancılık uğraşının ön planda olduğu 1960”lı yıllara kadar ilçede hayvancılıkla ilgili yaşam tarzının hakim olduğu görülmektedir. Özellikle 1930 ve 1940'lı yıllarda ilçe genelinde 180.000 -190.000 civarında koyun keçi olduğu söy-lenmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında nüfus ve ekonomisiyle ilçemizin Yazıca Köyü de Bolu İli'nin en büyük köyü durumundadır.
Ünlü Ressamlarımızdan Mehmet YÜCETÜRK (1912 - 1992) tarafindan 1944 yılında Yazıca Köylü Ayşe Kadın model alınarak yapılmıştır.Yazıcalı Ayşe Kadın Resmi Kıbrıscık'da Türkmen'lerin yayla geleneği de çok eski tarihlerden bu yana sürdürül-mektedir. Yaylalar yaz aylarında yerleşim yeri durumundadır. Yöresel mimarinin hakim olduğu yayla evlerinin yapım tarihi çok eskilere dayanmaktadır.
Kıbrıscıklı hayvancılıkla uğraştığı yıllarda kış şartlarının ağır olması nedeniyle, kış aylarında hayvanlarını Ankara yöresine (Polatlı, Haymana, Sivrihisar) taşımak zorunda kalmıştır. Bu nedenle buralarda Kıbrıscıklılara kışlak adı verilmiştir. Bu dönemlerde hayvancılıkla ilgili gelenekler gelişmiştir. Gençler arasındaki oyunlar bile hayvancılığa dayalı geleneklerden çıkmıstır. Yine bu devirlerde çobanların kaval çalması gelenek haline gelmiştir. Bu yıllarda Kıbrıscık'ta her çobanın cebinde dilli kaval bulunmakta ve bu kavallar büyük bir ustalıkla çalınmaktaydı. Hayvancılığın yanında aynı zamanda dokumacılığa da büyük önem verilmiş ve ev tezgahlarında giyecek çamaşırlarından kilimine kadar pek çok el emeği üretilmiştir. Bu dokumalarda Türkmen motifleri hakimdir. Tek ve bes şişle pek çok el örgüleri yapılmıştır. Kıbrıscıklı kullandığı eşyayı kendisi üretmiştir. Bu dokuma ve el örgüsü ile meydana getirilen eserler Kıbrıscıklı kadınların sandıklarında büyük bir zenginliktir. Kıbrıscık insanının düğün ve eğlence toplantılarında oluşturduğu oyunlar bu gün bile izleyenlere büyük zevk vermektedir. Düğünlerin beş gün gibi uzun bir zamana yayılması, bu yöre insanının eğlenceye verdiği önemi göstermektedir. Düğün ve bayramlarda karakucak güreşleri düzenlenmiş ve bu gelenek son yıllara kadar devam etmiştir.
Kıbrıscık'ta dar alanlarda tarım yapıla gelmektedir. Eskiden karasabanla yapılan ekim işleri bugün traktörle yapılmaktadır. Biçim (hasat toplama) eskiden orakla yapılırken bu gün tırpan ve biçer kullanılmaktadır.
1960'lı yılların sonuna doğru Kıbrıscık'da hayvancılık gerilemeye başlamıştır. Orman işleri 1970'li yıllarda artmış ve bu dönemde Kıbrıscıklı orman işlerinden geçimini sağla-mıştır. Köylerde orman kooperatifleri kurulmuş, ormana bağlı olarak nakliyecilik gelişmiş ve kamyon sayısı hızla artmıştır.
1 Nisan 1958'de ilçe olan Kıbrıscık'da eğitim ve öğretime de büyük önem verilmiştir. İlkokul yenilenmiş, ortaokul açılmış, köylerde yeni okullar yapılmıştır. Zor hayat şartlarını gören Kıbrıscık'h gençler okumaya yönelmişlerdir. Kıbrıscık ortaokulunu bitiren öğrenciler, Bolu'da lise ve dengi okullann en başarılı öğrencileri durumuna gelmişlerdir. 1953'den sonra başlayan okullaşma olumlu sonuç getirmiş, bu güne kadar pek çok Kıbrıscıklı yüksek öğrenimini tamamlamıştır.
Kıbrıscık'ın önemli bir gerçeği olan göç konusuna da sosyal yaşamın bir parçası olarak burada kısaca değinmek gerekmektedir. Bu konuda Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğretim görevlisi Yrd. Doç. Dr. Gülşen Demir'in araştırmasına burada kısaca yer vereceğiz.
Kıbrıscık'da ilk göçler 1950'lerde Haymana Ovası'nda toprak dağıtımının gerçekleş-mesiyle başlamıştır. Polatlı bölgesine yapılan göçler öncelikle çobanlık yapmak amacını taşırken, göçenler daha sonra toprak sahibi olup faaliyetlerini tarımda yoğunlaştırmışlardır. Bu dönemde oluşturulan yerleşim birimlerinden Polatlı'nın Yaralı ve Avdan Köyleri ta-mamen Kıbrıscıklılardan oluşmaktadır. Bu köylerin yanı sıra, bu gün Polatlı merkez ve di-ğer köylerine pek çok Kıbrıscıklı göçerek yerleşmiştir. Tarımsal amaçlı göç 1960'dan sonra durmuştur.
İkinci bir göç hareketi daha fazla bir nüfusla 1970 - 1980 arası dönemde gerçekleş-miştir. Bu kez göçün yönünü kent merkezleri oluşturmuştur. İstanbul'da Pendik sanayi bölgesine iş bulma amaçlı göç görülürken, aynı yıllarda Bolu merkez ilçe, kent imkanlarından yararlanma genel amacı içinde başka bir göç hareketine konu olmuştur. Daha önce göçmüş hısım, akraba, dost ve yakınların olması, göçülen yerleşim yeri konusunda önemli bir etken oluşturmaktadır. Bu nedenle Kıbrıscık, göç hareketiyle karakteristik ol-duğu kadar, Kıbrıscık'tan göçenlerin yerleştikleri bölgeler açısından da karakteristik özellik taşımaktadır. Zira göç bölgelerinden Yaralı Köyü ile Bolu Merkez İlçe'de Sağlık Mahallesi Kıbrıscık'tan göçenlerin oluşturmuş oldukları yerleşim yerleri niteliğini taşımaktadır. Göç nedenleri arasında ise ilk sırayı tarıma elverişli toprak azlığı ve topraksızlık, ikinci sırayı ise yeterli iş imkanlarının olmaması almaktadır.
Köy yerleşimleri olan Polatlı'nın Yaralı ve Avdan köylerinde geçim kaynağını tarımsal faaliyetler oluşturmakta, şehir yerleşimleri olan Pendik Şeyhli ve Bolu Merkez İlçe'de çoğunluk hizmet kesimi içinde yer almaktadır
Bu gün ilçemizde kaybedilen nüfusa rağmen birlik ve beraberlik bozulmamıştır. İlçe köylerinde toplum hayatı gelenek ve göreneklerin etkisinde- dir. Gelenek ve göreneklerin dışında hareket eden kişiler toplum tarafından ayıplanır ve kınanır. Köylerde küçük çapta anlaşmazlıklar ve toplumsal sürtüşmeler o köyün ileri gelenleri tarafından çözüme bağlanmaya çalışılır. Bu nedenle ilçemizde adli olaylar oldukça azdır.
Köylerimizde sosyal dayanışma ve yardımlaşma da gelenek ve göreneklere bağlı olarak yürütülür. Toplumda yardıma muhtaç kişilere, toplum kendi imkanları içinde cevap vermeye çalışır. İmece usulü çalışmalar halen devam etmektedir. Cuma akşamları yardıma muhtaç olanlara cumalık denilen yiyecek yardımı yapılması halen devam eden bir ananedir.
Ayrıca Kıbrıscık'da misafire ve misafirliğe de büyük değer verilir. Uzun kış gecelerinde komşular bir araya gelir, oyunlar oynanır, mani ve türküler söylenir. Böyle gecelerde ocak başlarında anlatılan masallar (Tozlu Bey, Köseler, Tın Tın Kabacık, Gökçeoğlak vb.) Kıbrıscık'ta ayrı bir değerdir. Misafirlere akşamın geç vaktinde yatsı- lık adı verilen yemek hazırlanır ve eğlence içinde yenir.
